Klimaat(veranderingen)
Wij worden steeds vaker geconfronteerd met extreme weersomstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan hevige sneeuwval, de heftige wolkbreuk en dito wateroverlast op 4 juli 2021 en perioden van langdurige droogte in 2022. Het Klimaatadaptatieplan Klimaatrobuust Dalfsen is vastgesteld voor 2022-2026. De acties uit dit plan voeren we de komende jaren uit. Op basis van stresstesten zijn er diverse (toekomstige) knelpunten op wateroverlast en hittestress weergegeven. Lopende onderzoeken moeten verder uitwijzen of en hoe we deze knelpunten oplossen en hoeveel budget hiervoor nodig is. De resultaten van deze onderzoeken nemen we mee in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Daarnaast werken we samen binnen het regionale samenwerkingsverband RIVUS met andere gemeenten, het waterschap en de provincie aan de aanpak van regionale onderwerpen op het gebied van klimaatadaptatie zoals droogte en waterveiligheid.
Ondanks dat we ons op diverse manieren voorbereiden op de weersextremen kunnen we de overlast nooit helemaal voorkomen. Als zich een weersextreem voordoet betekent dat vaak extra inzet van eigen buitendienstpersoneel, materieel en middelen en mogelijk ook inzet van derden om de overlast zoveel mogelijk te beperken.
Waterschapszorg
In het kader van de Waterwet draagt het Waterschap Drents Overijsselse Delta een aantal kilometer watergang over aan de gemeente vanaf 2024. Het gaat om een andere kwalificatie (o.a. B-watergang naar C-watergang). Op dit moment zijn wij nog in gesprek met het waterschap over deze areaal vergroting en de daarbij behorende extra schouw en onderhoud. Binnenkort valt hierover een besluit en komt er naar alle waarschijnlijkheid een raming hoeveel dit ons daadwerkelijk kost. De beheerkosten worden gemaakt voor het maaien en onderhouden van watergangen (met name in het buitengebied) en het afvoeren of verwerken van het maaisel.
Energie- en grondstoffencrisis
De prijzen van fossiele brandstoffen en gerelateerde producten blijven naar verwachting hoog door onder meer de oorlog in Oekraïne, klimaatveranderingen en geopolitiek. Deze ontwikkelingen zorgen voor diverse veranderingen in relatie tot verduurzaming. Een aantal voorbeelden: panden worden versneld geïsoleerd en alternatieve warmte- en koudebronnen worden geïnstalleerd. Energieverspilling wordt aangepakt en (bedrijfs)activiteiten met een hoog energiegebruik worden verminderd of noodgedwongen gestopt. Producten, adviseurs en installateurs kunnen het werk moeilijk aan en de levertijden lopen flink op. Ook is sprake van stijgende grondstoffenschaarste waardoor bepaalde (duurzame) producten niet leverbaar zijn.
We zien een grotere vraag naar informatie, subsidies en advies. Daarnaast worden diverse nieuwe rijksregelingen aangeboden om inwoners, ondernemers en gemeenten te ondersteunen.
Klimaatakkoord
In het landelijke klimaatakkoord is afgesproken dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor een deel van de uitvoering. Een landelijk onderzoek geeft inzicht in de taken, tijdsbesteding en kosten voor gemeenten. De belangrijkste taak is de warmtetransitie voor de gebouwde omgeving. Daarnaast zijn er diverse verduurzamingstaken op het gebied van bijvoorbeeld energieproductie, mobiliteit, landbouw, natuur en voedsel. Per gemeente is een indicatie gemaakt van de rijksbijdrage tot aan 2030. De verwachting is dat het rijk in de loop van 2022 een definitieve uitkering vaststelt.
Een eerste vertaalslag is inmiddels gemaakt voor Dalfsen en hieruit blijkt dat een deel van de gemeentelijke taken nieuw zijn of passen bij de huidige taken. Het huidige beleidsplan loopt tot eind 2025. Dit najaar wordt het bijbehorende uit uitvoeringsplan 2023-2025 door het college vastgesteld. Hierin wordt alvast inhoudelijk rekening gehouden met de gevolgen van het klimaatakkoord. Financiële consequenties worden na de landelijke vaststelling voorgelegd aan de raad.
RES
Landelijk wordt meer druk gelegd op het realiseren van de doelen en afspraken vanuit de Regionale Energie Strategieën (RES) in 2030. Een groot verschil is geconstateerd tussen de ambities en de realisatie. Vele gemeenten maken geen vaart met het vaststellen van zoekgebieden en het starten van projectontwikkelingen. Provincies stimuleren gemeenten maar geven aan dat zij ook de regie gaan overnemen. Netwerkbedrijven hebben de RES-doelen vertaald naar nieuwe investeringsplannen en ze zijn gestart met het uitbreiden van het netwerk.
Dalfsen heeft het zoekgebied Dalfserveld vastgesteld en werkt aan een energieplan met de bewoners en een gezamenlijk energiebedrijf. Met de buurgemeenten Zwolle, Staphorst en Zwartewaterland worden de plannen afgestemd.
Afval
Dalfsen zit in de landelijke kopgroep op het gebied van hergebruik van huishoudelijk afval. De komende jaren wordt meer focus gelegd op de kwaliteit van de ingezamelde grondstoffen. Deze grondstoffen zijn vaak bewust of onbewust vervuild met restafval. Campagnes en gerichte acties worden georganiseerd om bewoners bewust te maken om beter te scheiden.
De verpakkingenindustrie zal slimmere verpakkingen op de markt brengen die eenvoudig kunnen worden hergebruikt. Daarnaast zullen minder verpakkingen worden toegestaan voor eenmalig gebruik. De verwerkers van grondstoffen gaan strenger toezien op de samenstelling van de aangeboden materialen en indien nodig minder vergoeden.
In 2023 komt statiegeld op blikjes. De verwachting is dat hierdoor minder zwerfafval ontstaat.
Afvalinzameling is een arbeidsintensief met gebruik van relatief veel zware voertuigen. Landelijk worden de komende jaren loonstijgingen verwacht en extra kosten vanwege de hoge energiekosten. In de (meerjaren)begroting is hier rekening mee gehouden.
Omgevingsdienst IJsselland
De Omgevingsdienst is de afgelopen jaren geconfronteerd met toename van het bedrijvenbestand en uitbreiding van het takenpakket. We constateerden als deelnemers dat de bedrijfsvoering geen gelijke tred houdt met in- en externe ontwikkelingen en dat dit verschillende knelpunten opleverde. Daarom is het Programma Samen Toekomstbestendig uitgevoerd. Naast aanpassingen aan de organisatie is er ook een nieuwe begrotingsopzet per 2023. Dit leidt voor ons tot een aanzienlijk hogere begroting dan voorgaande jaren. In de Perspectiefnota 2023-2026 zijn deze financiële gevolgen reeds verwerkt. Verder verwijzen wij u naar de paragraaf verbonden partijen voor de financiële bijdrage, de financiële kengetallen, ontwikkelingen en risico's van deze verbonden partij.